همان‌طور که همه‌ی ما می‌دانیم حرفه‌ای‌گری یکی از عناصر اصلی موفقیت در هر زمینهای هست و این در مورد کاشت زعفران نیز صدق می‌کند. کاشت زعفران به روش حرفه‌ای‌ها یعنی، استراتژی و هدف کاملا مشخص و داشتن آگاهی نسبت به کارهایی باید در هر لحظه از آینده انجام دهیم تا بهترین نتیجه را از زحمات خودمان بگیریم.
به بیانی بهتر شما باید یک نقشه راه در دستان خود داشته باشید تا با بهترین مسیر خود را به هدف برسانید. حالا می‌خواهیم نقشه راه کاشت زعفران را برایتان ترسیم کنیم.
گیاه زعفران به دلیل مزایای بیشمار آن به محصولی استراتژیک برای سرزمین ایران به شمار می‌آید. از این مزایا می‌توانیم به نیاز آبی پایین زعفران، صادرات محور بودن، ارزش‌های بیشمار غذایی و دارویی را برای آن ذکر کنیم.
قدم اول: انتخاب روش مناسب برای کشت زعفران
در قدم اول از کاشت زعفران شما باید مکان مناسبی جهت کاشت زعفران تهیه کنید. دو گزینه اصلی پیش روی شماست. کاشت زعفران در زمین کشاورزی و یا کاشت زعفران گلخانه ای.
کشت زعفران در زمین کشاورزی
کاشت زعفران در زمین کشاورزی گزینه‌ی فوق‌العاده خوبی برای کاشت زعفران است. چراکه کم‌هزینه‌تر، به نسبت آسان‌تر و زعفران تولیدی نیز کیفیت مطلوبی خواهد داشت. زمینهای ایران غالبا ویژگی‌های خوبی برای کاشت زعفران دارند و از این بابت خیالتان راحت باشد.
کشت زعفران گلخانه ای
کشت زعفران گلخانه ای گزینه دیگر پیش روی شماست. شما باید بدانید که این نوع کشت نیاز به در نظر گرفتن برخی از مسائل دارد که در کشت سنتی نیازی به توجه ندارند. در این موضوع می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
نیاز به زمین کشاورزی در کنار کاشت گلخانه‌ای زعفران (برخلاف باور عمومی)
تخصص و تجربه کافی در زمینه مدیریت دمایی و کود دهی
سرمایه مالی کافی جهت احداث محیط گلخانه‌ای و خرید ابزارهای لازم. البته در این روش به طور کلی هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد.
از مزایای کشت گلخانه‌ای زعفران نیز می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
تسهیل در برداشت زعفران
کم بودن هزینه‌های تولید
بالا بودن عیار زعفران تولیدی
کنترل مراحل رشد گیاه جهت تولید محصول بهتر
از نکات حائز اهمیت در انتخاب مکان مناسب، وجود آب کافی و مناسب برای کاشت، اطمینان از حاصل‌خیز بودن خاک و شور نبودن خاک است. البته تایید این موارد با بررسی‌های آزمایشگاه آب و خاک حاصل می‌شود.
قدم دوم: خرید پیاز زعفران متناسب با نیاز شما
پس از انتخاب محل مناسب کاشت زعفران حال باید به فکر خرید پیاز زعفران باشید که متناسب با نیاز شماست. به طور مثال اگر در منطقه‌ای سردسیر هستید یک نوع پیاز و اگر در منطقه گرمسیر هستید نوع دیگر پیاز مناسب شماست. همچنین اگر قصد کاشت زعفران در گلخانه را دارید نیز باید پیاز زعفران با سایز بزرگتری را انتخاب و خرید کنید. چرا که هدف از کشت زعفران در گلخانه بازدهی سریع آن است.
پیاز زعفران را می‌توانید از فروشگاه های اینترنتی و مجموعه های کشاورزی مثل ماه چین به آدرس www.mahchin.net تهیه کنید تا علاوه بر خدمات تخصصی کشت زعفران از مشاوره رایگان هم استفاده کنید.
در تهیه‌ی پیاز به نکات زیر دقت کنید:
فقط پیاز مناسب با منطقه و نوع کشت خود را خریداری کنید.
پیاز زعفران از نظر ظاهری کاملا سالم و سرحال باشد.
پیاز فاقد هرگونه آلودگی و بیماری باشد.
تولیدکننده پیاز دارای تخصص و تجربه کافی باشد.
تولید کننده پیاز دارای مجوز سلامت از سازمان حفط نباتات و وزارت جهاد کشاورزی باشد.
قدم سوم: شروع فرایند کاشت زعفران
کاشت زعفران در زمین زراعی:
حال که خیالتان از مسائل اولیه و اساسی کاشت زعفران راحت شد باید در فصل کشت زعفران یعنی از اواخر خرداد ماه تا شهریور ماه، کار را آغاز کنید. اگر قصد کشت زعفران در زمین زراعی را دارید ابتدا باید زمین را آماده کرده و با کود پایه و یا کود پوسیده دامی غنی کنید تا زمین مهیای پذیرش و پرورش پیاز زعفران در خود باشد. سپس با آماده‌سازی پیاز (دانه دانه و ضدعفونی کردن پیازها) اقدام به کاشت کنید.
در این مرحله باید تمام جزئیات را به طور کامل در نظر بگیرید و حواستان باشد که قسمت مهمی از سرمایه شما پیازهای زعفرانی هستند که قرار است در صورت انجام درست کاشت زعفران چندین برابر شوند و هرساله مقدار زیادی زعفران عاید شما کنند.
این مرحله از کاشت زعفران را نیز می‌توانید با دو روش انجام دهید:
دستگاه‌های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک
به صورت سنتی و با نیروی انسانی
نکته: عمق کاشت پیاز زعفران در زمین باید ۲۰-۲۵ سانت باشد. اگر عمق کمتر باشد پیاز ها اصطلاحا هویجی می‌شوند.
کاشت زعفران گلخانه ای:
اگر قصد کشت زعفران گلخانه‌ای را دارید باید اقدام به ساخت قفسه های طبقاتی ( ۴ یا ۵ طبقه ) با ارتفاع ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری نمود و طبق مراحل زیر زعفران خود را کشت کنید.
محیط و پیاز ها با تهیه محلول قارچ کش ( قارچ کش کاربندازیم به میزان دو در هزار ) و کنه کش ( کنه کش پروپارژیت به میزان یک و نیم در هزار ) ضد عفونی کنید.
چیدن پیاز ها روی طبقه
رساندن دمای محیط به ۱۳ درجه سانتی گراد به مدت ۷ روز با رطوبت ۸۰ درصد
برداشت زعفران
انتقال پیاز ها به زمین زراعی: بعد از برداشت گل زعفران باید پیاز ها را به زمین از قبل آماده شده انتقال داده شود.
قدم چهارم: برداشت محصول زعفران
شیرین‌ترین بخش کاشت زعفران مرحله چیدن گل‌های زعفران است. در برخی مناطق در آبان ماه و در برخی دیگر گل‌های زعفران آماده چیده شدن هستند. در این مرحله به مدت ۲۰ روز و یا حداکثر یک ماه مدت زمان برداشت محصول است.
پس از یک بار کاشت پیاز زعفران در زمین کشاورزی پیاز شما حداکثر تا ۷ سال هرساله بار می‌دهد و تنها کاری که باید انجام دهید رسیدگی و آبیاری مزرعه است.
پس از گذشت ۷ سال از باردهی مزرعه به‌دلیل تکثیر پیازها و کمبود موادغذایی و فضای کافی برای هر پیاز برداشت زعفران کاهش می‌یابد و نیاز است که پیازهای خود را به زمینی با مساحت بزرگتر منتقل کنید.
قدم پنجم: پر کردن گل زعفران
در این مرحله باید رشته‌های زعفران را جدا کرده و خشک کنید تا مناسب عرضه به بازار شود. در این مرحله نیز می‌توانید به صورت مدرن و با دستگاه‌های اتوماتیک و یا با روش‌های سنتی، زعفران خود را آماده عرضه بازار کنید.
فراموش نکنیم که تکنولوژی‌های جدید در راستای افزایش کیفیت و کمیت محصولات ما اختراع شده‌اند و از آن جایی که بازدهی نهایی مطلوب محصول هدف هرکشاورزی است بهتر است با استفاده از این ابزارها محصولات خودمان را تولید کنیم.
قدم ششم: نگهداری از مزرعه زعفران
در این مرحله وظایفی برعهده کشاورز است که با انجام آن‌ها می‌تواند بازده محصول خود را به نحو قابل توجهی افزایش دهد. از این وظایف می‌توانیم به آبیاری مزرعه زعفران، از بین بردن علف‌های هرز مزرعه و مقابله با آفات و بیماری‌های مزرعه زعفران اشاره کنیم.
یکی از کارهایی که باید هر ساله برای مزرعه خود انجام دهید کود دهی مناسب است. کود حیوانی پوسیده بهترین نوع کود برای زعفران است که می‌توان از سال‌های اول یا دوم استفاده کرد. برای کود سال اول می‌توانید از کودهای پایه مانند سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم استفاده کنید.
آب و زمان دقیق آبیاری بستگی به آب و هوای شما دارد و با توجه میزان بارش در منطقه شما، مزرعه شما به ۲ تا ۴ بار آبیاری نیاز دارد. نکته مهم این است که نباید در تابستان به زعفران آب بدهید چرا که رطوبت و دمای بالا دو عامل آسیب‌زا برای پیاز زعفران هستند.
از آن جایی که پیاز زعفران دور از چشم شما و در زمین قرار دارد ممکن دچار بیماری و آسیب شود و شما متوجه نشوید پس بهتر است هر چند هفته یکبار پیاز های زعفران را در بیاورید تا علاوه بر اشراف کامل بر روند رشد زعفران میفهمید که آیا پیاز ها مبتلا به آفت و بیماری شده‌اند یا خیر؟
چند نکته
اگر در زمین زعفران می‌کارید در سال اول برداشت(۲ تا ۳ ماه بعد از کاشت) محصول چندانی برداشت نخواهید کرد و عمده برداشت زعفران شما از زمین بین سال‌های دوم تا پنجم است. ولی در این مدت پیاز شما چند برابر می‌شود.
برای حرفه‌ای بودن و حرفه‌ای ماندن باید به طور مداوم تحقیق کنید و آگاهی‌های خود را در زمینه کاشت زعفران افزایش دهید.
بازارهای جهانی و حتی ایران در کنار فراورده خام زعفران، تشنه‌ی نوآوری‌ها و محصولات تبدیلی جدید است. پس در کنار کار خود از بازاریابی غافل نشوید چراکه شما یک زعفران‌کار حرفه‌ای هستید.
کاشت زعفران در صورتی ساده و بسیار سودآور است که بدانید چه باید بکنید و راهتان مشخص باشد.
